فرهاد آلياني

توف هاي ائوسن در شمال ساوه گسترش زيادي دارد. معادن قابل توجهي در اين منطقه به صورت پراكنده موجود است. ولي مطالعات زمين شناسي مهندسي بر روي آنها انجام نشده است. در اين راستا 4 محل براي مطالعه در نظر كرفته شد. مطالعات صحرايي شامل برداشت دره ها، نموه برداري انجام آزمايش چكش اشميت صورت گرفت. نمونه ها به آزمايشگاه زمين شناسي مهنذسي دانشگاه بوعلي سينا منقل شد. بعد از آماده سازي آزمون هاي شناخت خصوصيات فيزيكي و مكانيكي سنگ صورت گرفت. با تهيه مقاطع نازك سنگ مطالعات سنگ شناسي روي نمونه هاي انتخابي انجام گرفت و با خصويات فيريكي و مكانيكي سنگها مقايسه گرديد . نتايج تجزيه و تحليل شده و نتيجه گيري انجام شد. توف هاي مورد مطالعه براي استفاده در ساختن ديواره حائل، موج شكن ها و نيز براي استفاده در جاده سازي و مسير راه آهن مناسب هستند.

كانسار آهن گلالي -2 در شمال غرب همدان ، در بخش شمال باختري زون سنندج سيرجان واقع شده است. اين منطقه در اثر باز و بسته شدن اقيانوس نئوتتيس و تاثير فازهاي كششي و فشارشي ترياس – ژوراسيك متحمل ماگماتيسم و دگرگوني ناحيه اي شده است. سنگ هاي آذرين منطقه را ريوليت ، داسيت، تراكي آندزيت، گرانيت، كوارتز مونزونيت و سينيت تشكيل مي دهند. ماده معدني عدسي شكل است و به صورت يك واحد مگنتيتي درون يك واحد ولكانيكي –رسوبي ديده مي شود. دگرساني منطقه شامل اپيدوتي شدن، كلريتي شدن، سرسيتي و سيليسي شدن مي باشد. سنگ هاي گرانيتوئدي منطقه از نوع I مي باشند و از نظر جايگاه تكتونيكي با توجه به نسبت REE مقدار عددي نمودار Rb در مقابل Y+Nb سنگ-هاي پلوتونيك در گستره گرانيت هاي كمان آتشفشاني قرار مي گيرند. مطالعات ژئو شيميايي عناصر كمياب سنگ ميزبان نشان دهنده ماگماتيسم نفوذي نوع Iكمان هاي آتشفشاني حاشيه قاره ها وابسته به زون فرورانش است كه اين امر با اسكارن هاي آهن تطابق دارد و نيز با توجه به مطالعه ي ژئوشيميايي عناصر كمياب مگنتيت ها و شواهد كاني شناسي مانند وجود كلسيت، ديوپسيد و اكتينوليت مشخص شد كه كانسار آهن گلالي -2 اسكارن كلسيمي مي باشد.

كانسار آهن شهرك در شرق تكاب ودر زون اروميه-دختر واقع است. واحدهاي رخنمون يافته در منطقه شامل آندزيت، تراكي آندزيت، ريوداسيت، توناليت، كوارتز مونزونيت و سنگ هاي آهكي است.توده آذرين در سنگ هاي فوق نفوذ كرده و ضمن ايجاد دگرگوني مجاورتي و دگرساني، به كمك سيال هاي گرمابي، آهن را از اين منجموعه جدا نموده و با تغيير شرايط فيزيكوشيميايي، آن را درون آهك و در همبري با توده آذرين،متمركز كرده است. محدود بودن رخداد آهن به همبري با توده آذرين و در كربنات ها و وجود كاني شناسي اسكارن ، گواه بر تشكيل اسكارن آهن است. مهم ترين دگرساني سنگ هاي منطقه، دگرساني پروپليتيك است. مطابق نتايج آناليزهاي ژئوشيميايي، سنگ هاي منطقه: كالك آلكالن، متاآلومين و وابسته به ماگماتيسم تيپ I هستند. نتايج آناليز EPMA بر روي بلور گارنت نشان داد كه اين بلورها متعق به سري گرانديت ( گراسولار- آندراديت ) و ناحيه بندي در آن ها نوساني و پيچيده است. چگونگي تغيير عناصر Al و Fe از مركز به سمت حاشيه گوياي آن است كه نوسان از مركز تا حاشيه ي بلور در ميزان دو عضو انتهايي گراسولار و آندراديت در سري محلول جامد گرانديت رخ داده است، لذا ساختمان منطقه اي گارنت ها هنگام رشد بلور به وجود آمده و فرآين نشر در تشكيل آن ها نقشي نداشته است. با اين وجود تركيب گارنت در حوالي برخي از شكستگي ها متفاوت بوده و اين تفاوت در تصوير BSE كاني ديده مي شود. لذا ساختمان منطقه اي ايجاد شده در اثر نشت آبگون ها در كاني به صورت به صورت موضعي بهم خورده است. منطقه ي مورد مطالعه بر اساس مشاهدات كاني شناسي ( گارنت، اپيدوت وعدم وجود پيروتيت ) و آناليزهاي ژئوشيميايي : 1) اسكارن كلسيمي است 2) در شرايط اكسيداسيون تشكيل شده است. 3)دماي تشكيل آن كمتر از ˚C 550 است.