فرهاد آلیانی

توف های ائوسن در شمال ساوه گسترش زیادی دارد. معادن قابل توجهی در این منطقه به صورت پراکنده موجود است. ولی مطالعات زمین شناسی مهندسی بر روی آنها انجام نشده است. در این راستا 4 محل برای مطالعه در نظر کرفته شد. مطالعات صحرایی شامل برداشت دره ها، نموه برداری انجام آزمایش چکش اشمیت صورت گرفت. نمونه ها به آزمایشگاه زمین شناسی مهنذسی دانشگاه بوعلی سینا منقل شد. بعد از آماده سازی آزمون های شناخت خصوصیات فیزیکی و مکانیکی سنگ صورت گرفت. با تهیه مقاطع نازک سنگ مطالعات سنگ شناسی روی نمونه های انتخابی انجام گرفت و با خصویات فیریکی و مکانیکی سنگها مقایسه گردید . نتایج تجزیه و تحلیل شده و نتیجه گیری انجام شد. توف های مورد مطالعه برای استفاده در ساختن دیواره حائل، موج شکن ها و نیز برای استفاده در جاده سازی و مسیر راه آهن مناسب هستند.

کانسار آهن گلالی -2 در شمال غرب همدان ، در بخش شمال باختری زون سنندج سیرجان واقع شده است. این منطقه در اثر باز و بسته شدن اقیانوس نئوتتیس و تاثیر فازهای کششی و فشارشی تریاس – ژوراسیک متحمل ماگماتیسم و دگرگونی ناحیه ای شده است. سنگ های آذرین منطقه را ریولیت ، داسیت، تراکی آندزیت، گرانیت، کوارتز مونزونیت و سینیت تشکیل می دهند. ماده معدنی عدسی شکل است و به صورت یک واحد مگنتیتی درون یک واحد ولکانیکی –رسوبی دیده می شود. دگرسانی منطقه شامل اپیدوتی شدن، کلریتی شدن، سرسیتی و سیلیسی شدن می باشد. سنگ های گرانیتوئدی منطقه از نوع I می باشند و از نظر جایگاه تکتونیکی با توجه به نسبت REE مقدار عددی نمودار Rb در مقابل Y+Nb سنگ-های پلوتونیک در گستره گرانیت های کمان آتشفشانی قرار می گیرند. مطالعات ژئو شیمیایی عناصر کمیاب سنگ میزبان نشان دهنده ماگماتیسم نفوذی نوع Iکمان های آتشفشانی حاشیه قاره ها وابسته به زون فرورانش است که این امر با اسکارن های آهن تطابق دارد و نیز با توجه به مطالعه ی ژئوشیمیایی عناصر کمیاب مگنتیت ها و شواهد کانی شناسی مانند وجود کلسیت، دیوپسید و اکتینولیت مشخص شد که کانسار آهن گلالی -2 اسکارن کلسیمی می باشد.

کانسار آهن شهرک در شرق تکاب ودر زون ارومیه-دختر واقع است. واحدهای رخنمون یافته در منطقه شامل آندزیت، تراکی آندزیت، ریوداسیت، تونالیت، کوارتز مونزونیت و سنگ های آهکی است.توده آذرین در سنگ های فوق نفوذ کرده و ضمن ایجاد دگرگونی مجاورتی و دگرسانی، به کمک سیال های گرمابی، آهن را از این منجموعه جدا نموده و با تغییر شرایط فیزیکوشیمیایی، آن را درون آهک و در همبری با توده آذرین،متمرکز کرده است. محدود بودن رخداد آهن به همبری با توده آذرین و در کربنات ها و وجود کانی شناسی اسکارن ، گواه بر تشکیل اسکارن آهن است. مهم ترین دگرسانی سنگ های منطقه، دگرسانی پروپلیتیک است. مطابق نتایج آنالیزهای ژئوشیمیایی، سنگ های منطقه: کالک آلکالن، متاآلومین و وابسته به ماگماتیسم تیپ I هستند. نتایج آنالیز EPMA بر روی بلور گارنت نشان داد که این بلورها متعق به سری گراندیت ( گراسولار- آندرادیت ) و ناحیه بندی در آن ها نوسانی و پیچیده است. چگونگی تغییر عناصر Al و Fe از مرکز به سمت حاشیه گویای آن است که نوسان از مرکز تا حاشیه ی بلور در میزان دو عضو انتهایی گراسولار و آندرادیت در سری محلول جامد گراندیت رخ داده است، لذا ساختمان منطقه ای گارنت ها هنگام رشد بلور به وجود آمده و فرآین نشر در تشکیل آن ها نقشی نداشته است. با این وجود ترکیب گارنت در حوالی برخی از شکستگی ها متفاوت بوده و این تفاوت در تصویر BSE کانی دیده می شود. لذا ساختمان منطقه ای ایجاد شده در اثر نشت آبگون ها در کانی به صورت به صورت موضعی بهم خورده است. منطقه ی مورد مطالعه بر اساس مشاهدات کانی شناسی ( گارنت، اپیدوت وعدم وجود پیروتیت ) و آنالیزهای ژئوشیمیایی : 1) اسکارن کلسیمی است 2) در شرایط اکسیداسیون تشکیل شده است. 3)دمای تشکیل آن کمتر از ˚C 550 است.